Je wil je kindje de best mogelijke start in het leven geven. Dat doe je met de keuze voor borstvoeding. Zo help je je kind ontwikkelen en bescherm je jezelf en je kind tegen allerlei aandoeningen. De beste voorbereiding is je goed informeren. De eerste weken zijn nog wat zoeken, maar steun van je partner en van jullie omgeving helpt!
Ga snel naar
De voorbereiding
15 tips voor mama's
- Informeer je tijdens de zwangerschap over borstvoeding in folders, boeken, op internet, bekijk filmpjes, volg een infoavond of neem deel aan een mamagroep. Bekijk hier onze brochures over borstvoeding of snuister door onze leestips.
- Overleg samen met je partner. Zo kom je tot een bewuste en gemotiveerde keuze. Bespreek de voor- en nadelen van borstvoeding.
- Vraag steun uit je omgeving. Zo weet je bij wie je terecht kan als het even moeilijk gaat.
- Kies voor de juiste motivatie en vertrouw op jezelf.
- Neem tijd om je kind te leren kennen en leer inspelen op signalen van honger en ongemak.
- Neem voldoende rust.
- Spreek over borstvoeding met mensen uit je omgeving die ervaring hebben met borstvoeding. Zij kunnen je motiveren en zelfvertrouwen geven. Ook bij de verpleegkundige van Kind en Gezin kan je terecht voor advies.
- Raak vertrouwd met je lichaam
- Weet dat de vorm en de grootte van je borsten geen belang hebben in het lukken van borstvoeding.
- Gewone dagelijkse verzorging van je borsten volstaat. Overmatig zeepgebruik kan je tepelhuid uitdrogen, waardoor ze kwetsbaarder worden.
- Zorg ervoor dat je beha niet knelt.
- Koop kompressen om eventuele lekken op te vangen.
- Stimuleer je borsten tijdens het vrijen. Meer hierover in seksualiteit.
- Masseer je borsten af en toe. zodat je vertrouwd geraakt met het aanraken van je borsten.
- Maak meteen na de geboorte huidcontact met je baby en doe dat in de eerste weken zo vaak mogelijk..
Starten met borstvoeding
Vlak na de geboorte, als je baby goed alert en wakker is, is het beste tijdstip om hem een eerste keer aan te leggen. Zo zal de melkproductie goed op gang komen en is een goede start verzekerd.
Ligt een baby na de bevalling huid op huid op de buik van de moeder, dan zoekt hij zelf met zijn mondje naar de borst. In het begin is het alleen maar wat likken en snuffelen. Geef hem even de tijd en hij zal spontaan beginnen te happen.
De eerste dagen zijn oefendagen. De borsten produceren kleine hoeveelheden colostrum. Door je baby vaak aan te leggen, kunnen jullie oefenen en krijgt je baby voldoende voeding. De melkproductie komt meestal tussen de derde en vijfde dag na de geboorte echt op gang. Dat merk je omdat je borsten flink gestuwd zijn.
Borststuwing is een positief signaal, maar je kan er ook ongemakken van ondervinden.
De druppeltjes borstvoeding in de eerste 6 uur geven een immuniteitsboost. De eerste 6 dagen zijn oefendagen, voor mama en baby. Na 6 weken zijn jullie een ervaren team en wordt borstvoeding vooral genieten. Zes maanden borstvoeding betekenen enorm veel gezondheidsvoordelen voor moeder en kind. 6-6-6-6 dus, waarbij elke zes het absoluut waard is om heel fier op te zijn.
Wanneer heeft je baby honger?
Voor je baby begint te huilen, merk je aan verschillende subtiele tekenen dat hij honger heeft. Dit zijn de hongersignalen:
- Je baby likt aan de handjes
- Je baby balt de vuistjes
- Je baby likt aan de lippen, draait het hoofdje en zoekt de borst
- Je baby brengt de handjes naar de mond.
- Je baby maakt een gespannen indruk
- Je baby huilt
De hongersignalen in beeld
Leer de hongersignalen van je baby herkennen zodat je hem tijdig kan aanleggen. Een huilende baby maakt aanleggen moeilijker.
De hongersignalenBaby's huilen ook om andere redenen dan omdat ze honger hebben.
Huilen is voor een kind een manier om te communiceren, om te laten merken dat hij iemand nodig heeft. Door te huilen vertelt een baby dat hij honger heeft of geknuffeld wil worden. Meer over huilen bij baby's.
Je baby goed aanleggen
Het is belangrijk dat je meteen leert je baby op een goede manier aan te leggen. Met een correcte aanlegtechniek kan je tepelkloven en pijnlijke tepels voorkomen en krijgt je baby meer melk uit je borst.
In ons artikel Hoe aanleggen leggen we je de verschillende stappen uit aan de hand van foto's. Je ontdekt er:
- Je baby juist aan de borst leggen
- Je baby correct laten happen
- Tips als je baby de borst weigert
- Hoe je je baby van je borst afneemt
De correcte aanlegtechniek in beelden
We tonen je stap voor stap hoe je op een juiste manier aan de borst legt en laat happen.
De correcte aanlegtechniekKies voor een gepaste houding
Zoek een aangename en ontspannen houding. Door een houding te kiezen waarbij je rug en schouders goed gesteund worden, kan je zelf ook beter ontspannen tijdens het voeden. Ook je baby moet goed ondersteund worden. Hou hem heel dicht tegen je lichaam tijdens het voeden.
Oefen met diverse houdingen. Zo is het aangenaam om 's nachts liggend in bed te voeden, maar je kan ook zittend in verschillende houdingen voeden. Het vraagt even oefentijd om borstvoeding onder de knie te krijgen, maar na enkele weken gaat dit vanzelf. De juiste uitgangspositie (neusje tegenover tepel) en het groot aanhappen blijven steeds belangrijke aandachtspunten.
De houdingen
- Liggend op je zij
- Liggend op je rug
- De madonnahouding
- De doorgeschoven houding
- De rugbyhouding
- Verticale houding
De verschillende houdingen in beeld
Vind de juiste houding die het beste voor je werkt en ontdek welke houding wanneer aangeraden wordt.
Diverse borstvoedingshoudingenBorstvoeding in bijzondere situaties
Geef je borstvoeding na een keizersnede of aan je baby die te vroeg geboren is? Heeft je baby fysiologische geelzucht en valt hij in slaap aan de borst? Wij geven je gerichte adviezen voor jouw bijzondere situatie.
Hoe lang duurt een voeding?
Er bestaat geen standaardtijd. Elke baby drinkt in zijn eigen tempo en volgens zijn behoefte. Laat je baby zuigen tot hij of zij verzadigd is en spontaan de borst loslaat.
Het duurt soms enkele minuten voor de toeschietreflex goed werkt en de melktoevoer op gang komt. Belangrijk is dat je vooral kijkt naar het effectief drinken van je baby. Een baby aan de borst vertoont verschillende zuigpatronen.
- Eerst zal je baby door oppervlakkig en snel te zuigen ervoor zorgen dat je melk begint te stromen, dat is de toeschietreflex
- Eenmaal je melk stroomt, gaat je baby trager en met diepe teugen zuigen en hoor je je baby slikken
- Naar het einde van de voeding hoor je je baby veel minder slikken en gaat hij of zij oppervlakkig zuigen, je tepel loslaten of in slaap vallen aan de borst
- Haal je baby dan van je borst en kijk of hij of zij genoeg gegeten heeft.
Hoe weet ik of mijn baby genoeg heeft?
Als je borstvoeding geeft kan je niet precies zien hoeveel je baby drinkt. Veel kersverse mama's zijn hier dan ook onzeker over. Produceer ik wel voldoende moedermelk? En hoe weet ik of mijn baby voldoende drinkt? Er zijn een aantal tekenen waaraan je kan zien of je baby genoeg drinkt en of jij dus voldoende melk aanmaakt.
Hoe zie je of je baby goed drinkt?
- Je baby drinkt in de eerste weken gemiddeld 8 tot 12 keer per dag
- Hij of zij zuigt ritmisch en slikt hoorbaar tijdens de voeding
- Je baby heeft minstens 6 plasluiers per dag en de urine is kleurloos tot lichtgeel
- Hij of zij heeft in de eerste weken regelmatig stoelgangluiers
- Je baby is alert wanneer hij wakker is en is tevreden
Het boertje
Wanneer, waarom en hoe laat je je baby boeren? Alle antwoorden op je vragen vind je hier
Alles over het boertjeHou rekening met een groeispurt
Een snelle vooruitgang in groei en ontwikkeling gaat gepaard met meer honger. Dat noemen we een groeispurt. Je baby is enkele dagen onrustiger en wil frequenter drinken. Je kan het gevoel hebben dat je te weinig melk produceert. Een groeispurt zo nu en dan is echter heel normaal. Leg je baby vaker aan, om aan zijn groter hongergevoel te voldoen. Na enkele dagen komt je baby weer op zijn normale ritme. Voed altijd op vraag.
Twijfels of vragen?
Contacteer de Kind en Gezin-Lijn of schakel de hulp in van een lactatiekundigen, vroedvrouw of verpleegkundige.
Hoe vaak voed je je baby?
Je baby geeft zelf aan wanneer hij voeding nodig heeft. Gemiddeld drinken baby's die borstvoeding krijgen, vaker dan leeftijdsgenootjes die flesvoeding krijgen. Ze slapen meestal ook wat later door. Dat komt door de samenstelling van moedermelk die gemakkelijker en ook sneller verteert.
Aan de borst bepaalt je baby zelf hoeveel hij of zij drinkt. Bij kleinere hoeveelheden zal je baby vaker de borst vragen. Ontdek hoe je de hongersignalen herkent.
Voed op vraag
Gezonde baby's geven zelf heel goed aan wanneer ze honger hebben of als ze verzadigd zijn. Het voedingsritme verschilt van baby tot baby en van dag tot dag. De eerste weken vragen ze 8 à 12 voedingen per dag.
- Borstvoeding is een proces van vraag en aanbod. Hoe meer de baby drinkt, hoe meer melk er gemaakt wordt. Zuigt een baby minder, dan vermindert ook de melkproductie.
- Stel je voedingen uit, dan kunnen de borsten gespannen zijn. Deze stuwing maakt het aanhappen moeilijker en de baby kan zich verslikken door de snelle stroming. Je melkproductie kan verminderen door de langere tussenpozen en door de stuwing.
- Borstgevoede baby's vragen vaker nachtvoedingen en gaan meestal later doorslapen dan kinderen die kunstvoeding drinken. Nachtvoedingen zijn nodig om de melkproductie in stand te houden en om je kind voldoende voeding te geven.
- Na enkele weken vinden de meeste baby's hun ritme. Gemiddeld drinken ze 8 voedingen per 24 uur, maar dat kan voor jou baby dus vaker of minder vaak zijn. Door te voeden op basis van hongersignalen, volg je het ritme van je baby. Zolang je baby alert en levendig is en goed blijft groeien, hoef je niet bezorgd te zijn.
Stoelgang
De eerste dagen na de geboorte zal een baby een zwarte, kleverige ontlasting hebben. Dat noemen we het meconium. Vanaf de derde dag is de kleur van de ontlasting lichter en wordt ze minder kleverig. Als een baby voldoende borstvoeding krijgt, zal hij vanaf dag vier of vijf een gele ontlasting hebben, die luchtig tot vloeibaar is, 3 à 5 maal per dag. De kleur varieert tussen groen en mosterdkleur, afhankelijk van de voeding van de mama of van het voedingspatroon van de baby. Vanaf vier weken kan het aantal ontlastingsluiers dalen tot gemiddeld 2 à 4 per dag. Sommige baby’s slaan zelfs enkele dagen over en hebben maar 1 à 2 ontlastingsluiers per week.
Zolang de ontlasting zacht en geel blijft, en de baby tevreden is en goed groeit, is er geen reden tot ongerustheid. Als de ontlasting groen tot bruin gekleurd is én de baby ongelukkig lijkt of onvoldoende in gewicht bijkomt, kan een gewichtscontrole, en eventueel een medische controle, nodig zijn. Lees meer over stoelgang bij borstvoeding
Wanneer moet mijn baby extra drinken?
Soms zorgen omstandigheden voor een grotere vochtbehoefte bij je baby. Denk maar aan warme dagen in de zomer of andere oorzaken van verhoogd vochtverlies zoals koorts, diarree en extra inspanning.
- Bij borstvoeding leg je je baby gewoon vaker aan.
- Meestal zal de baby zelf aangeven dat hij vaker wil drinken, mogelijk zelfs elk uur. Vraagt je baby het niet zelf, biedt dan vaker borstvoeding aan.
- Gaat je kind naar de opvang, geef dan wat extra afgekolfde moedermelk mee.
- Drink zelf ook extra om je eigen vochtverlies aan te vullen.
Uitdrogingsverschijnselen herkennen
- Wees alert voor de signalen die kunnen duiden op uitdrogingsverschijnselen. Normaal gezien heeft een baby min. 6 plasluiers per dag en de urine is lichtgeel gekleurd. Contacteer je behandelende arts als je twijfelt.
- Braakt een baby, heeft hij diarree of is hij minder alert, dan is advies van de arts zeker noodzakelijk.
Wees extra waakzaam op warme dagen
Voorzorgsmaatregelen op warme dagen.
Nachtvoedingen
Nachtvoedingen zijn nodig om de melkproductie in stand te houden en om je kind voldoende voeding te geven. Borstvoeding biedt bovendien troost, comfort en nabijheid, vermindert lichamelijke stress en helpt bij het inslapen.
Extra vitamines
Bij borstvoeding moet een baby extra vitamine D en K krijgen. Het medisch voorschrift en de nodige richtlijnen worden in de kraamkliniek, door de verpleegkundige of arts gegeven.
Extra vitamines voor baby's
Ontdek waar, hoe en wanneer je baby welke vitamines nodig heeft.
Tot wanneer kan je borstvoeding geven?
De gezondheidsvoordelen van borstvoeding worden groter naarmate je langer borstvoeding geeft. Zes maanden uitsluitend borstvoeding wordt daarom aangeraden. Vanaf zes maanden heeft je baby bijvoeding nodig, maar ook dan kan je doorgaan met borstvoeding tot 2 jaar of langer, zolang jij en je kind daar plezier aan beleven.
Met het ouder worden zal je kind geleidelijk aan meer andere voeding eten en steeds minder om borstvoeding vragen. Vaak vragen ze dan enkel 's avonds nog, al kan dat heel wisselend zijn. De meeste kindjes stoppen met borstvoeding tussen 18 maanden en 3 jaar.
Laat je niet ontmoedigen door niet-begrijpende blikken als je een groter kind borstvoeding geeft, maar geniet van die innige momenten zolang het voor jullie beiden wenselijk is.
Starten met bijvoeding
Geef je borstvoeding, dan is het aan te raden te wachten tot je baby 6 maanden is met vaste voeding. Want zodra je start met vaste voeding, vermindert je melkproductie omdat je baby minder drinkt. Wacht je tot je baby 6 maanden is, dan kunnen jij en je baby langer van de gezondheidsvoordelen genieten. Langer uitstellen na 6 maanden is dan ook weer geen goed idee.
Ook de WHO adviseert in zijn Guidelines om vanaf 6 maanden naast borstvoeding, vaste voeding op te starten.
Er zijn diverse redenen waarom vaste voeding vanaf de leeftijd van 6 maanden noodzakelijk is:
- nood aan bijkomende voedingsstoffen zoals bv. ijzer
- behoefte aan extra energie aanvoer
- gevoelige periode voor het leren eten van vaste voeding en/of afhappen van de lepel
Na het starten van bijvoeding blijft frequent borstvoeding geven belangrijk tot 2 jaar of langer, zolang voor de mama en het kindje wenselijk is.
