Erkenning interlandelijke adoptiedienst

• Het Kleine Mirakel zet zeer sterk in op de zorg en begeleiding van alle adoptiebetrokkenen, wat noodzakelijk is doordat meer en meer kinderen met specifieke zorgnoden interlandelijk geadopteerd worden.
• De adoptiedienst heeft reeds veel ervaring met de werking rond ‘reversed flow’. Dan wordt de vraag voor een plaatsing via interlandelijke adoptie gesteld door het herkomstland zelf, wat een belangrijk principe is voor de toekomst van interlandelijke adoptie in Vlaanderen.
• In de toekomst wil Het Kleine Mirakel een multidisciplinaire werking aanbieden om adoptiegezinnen zo professioneel en kwaliteitsvol mogelijk te begeleiden.

Het Vlaams Centrum voor Adoptie zal, in nauw overleg met Het Kleine Mirakel, de toekomstige werking van de nieuwe dienst nauwgezet opvolgen. 

Op 19 juli 2023 ontvingen wij van VIA vzw een bezwaarschrift tegen het voornemen tot weigering van hun erkenning.

Aangezien VIA vzw tijdig bewaar heeft ingediend, kan ook het voornemen tot erkenning van Het Kleine Mirakel nog niet definitief van kracht worden. De periode van overgangsmaatregelen blijft dus verder lopen.

Op 24 mei 2019 besliste de Vlaamse Regering dat er vanaf 2023 nog maar één dienst voor interlandelijke adoptie wordt erkend (zie artikel 25 en 26 van Besluit Vlaamse Regering). De reden hiervoor is dat 1 interlandelijke adoptiedienst beantwoordt aan de huidige realiteit in Vlaanderen en Brussel. Het aantal interlandelijke adopties per jaar is beperkt en de complexiteit ervan neemt toe. Het is daarom belangrijk middelen en expertise te bundelen om:

• een professionele werking te garanderen,
• adoptiebetrokkenen de best mogelijke zorg en begeleiding te bieden.

Aangezien VIA vzw tijdig bewaar heeft ingediend, kan ook het voornemen tot erkenning van Het Kleine Mirakel nog niet definitief van kracht worden. De periode van overgangsmaatregelen blijft ondertussen verder lopen.

De Adviescommissie WVG verklaarde dit bezwaar gegrond op 9 november 2023. 

Hierdoor ging het dossier naar minister Hilde Crevits die op 15 december 2023 besliste om geen nieuwe dienst voor interlandelijke adoptie te erkennen tot wanneer het nieuwe decreet voor interlandelijke adoptie definitief is goedgekeurd. Pas nadien zal de nieuwe oproep opgestart worden. 

Opgroeien ontving twee aanvragen voor de erkenning als enige interlandelijke adoptiedienst in Vlaanderen:

• een gezamenlijke aanvraag van de interlandelijke adoptiediensten FIAC-Horizon en Ray of Hope, onder de naam Vlaamse Interlandelijke Adoptiedienst
• een aanvraag van Het Kleine Mirakel.

De aanvragen werden getoetst aan de erkenningsvoorwaarden en verplichtingen uit het decreet van 20 januari 2012 over de interlandelijke adoptie van kinderen en het Besluit van de Vlaamse Regering van 22 maart 2013 over het inzagerecht en de bemiddeling bij interlandelijke adoptie.

De twee dossiers zijn vergeleken op basis van de criteria uit de oproep voor de toekenning van een erkenning als dienst voor interlandelijke adoptie. De criteria zijn inhoudelijk kwalitatief beoordeeld door een aantal experten binnen en buiten Opgroeien. Het gaat om de Vlaamse adoptieambtenaar, een jurist, 2 interne experten van het Vlaams Centrum voor Adoptie (VCA), een externe expert met betrekking tot interlandelijke adoptie, een extern persoon met expertise in kinderrechten en een extern deskundige op vlak van organisatie, strategie en beleid.

Op basis van die beoordeling werd het dossier van Het Kleine Mirakel als eerste gerangschikt.

De beoordeling is een overheidsdocument dat onderworpen is aan openbaarheid van bestuur.
Dit kan opgevraagd worden via een eenvoudige e-mail naar openbaarheid@opgroeien.be.

Bij de beoordeling van een oproep tot erkenning kunnen we enkel rekening houden met de vereisten in de regelgeving. Er wordt uiteraard gekeken naar de huidige werking, maar ook naar hoe de interlandelijke adoptiedienst de toekomstige werking ziet. 

Buiten de formele criteria in de regelgeving mogen geen bijkomende toetsingscriteria worden gehanteerd.

Een fusie was de eerste betrachting van het Agentschap Opgroeien, omwille van het maximale behoud van expertise. Er is vanaf 2019 een traject afgelegd met de drie interlandelijke adoptiediensten om te komen tot een fusie. Dit werd ervaren als een moeilijk traject. Er werd een advocaat aangesteld door het Agentschap om het beoogde fusieproces ook juridisch te ondersteunen. De gesprekken hebben niet geleid tot een consensus of een gezamenlijke visie voor de eengemaakte dienst. De gesprekken werden begin 2023 stopgezet en één dienst trok zich finaal uit het fusieproces terug. Vervolgens bleef enkel de optie over om over te gaan tot een oproep tot erkenning van één (nieuwe) dienst voor interlandelijke adoptie. 

Het Kleine Mirakel zal de personeelsequipe uitbreiden en heeft hiertoe al vacatures gelanceerd. Dit plan was een onderdeel van hun aanvraag. De vacatures zijn ook uitdrukkelijk bezorgd aan de medewerkers van de andere interlandelijke adoptiediensten, die welkom zijn om daar te solliciteren en zo hun waardevolle kennis kunnen meenemen. 

VCA neemt in de overgangsperiode de bemiddelingsopdracht van de interlandelijke adoptiediensten over. Heeft VCA hier voldoende kennis en mankracht voor?

VCA is voldoende uitgerust, zowel qua mankracht als qua expertise, om de bemiddelingsopdracht uit te voeren. VCA heeft niet de kennis en expertise om de psychosociale begeleiding op te nemen. Voor dit luik wordt er een beroep gedaan op de interlandelijke adoptiediensten, die dit nog steeds als opdracht hebben in de overgangsperiode. 

Omwille van de beslissing van Minister Crevits om voorlopig geen nieuwe interlandelijke adoptiedienst te erkennen, is er op dit moment geen erkende dienst voor interlandelijke adoptie in Vlaanderen. In afwachting van een definitieve beslissing rond de erkenning van de enige dienst voor interlandelijke adoptie, geeft het agentschap Opgroeien aan de drie voormalige erkende diensten voor interlandelijke adoptie (FIAC, Het Kleine Mirakel en Ray of Hope) de opdracht om praktische ondersteuning, begeleiding en zorg te bieden aan adoptiebetrokkenen met een lopend dossier. Het betreft overgangsmaatregelen om de continuïteit van de begeleiding en zorg te garanderen. Van zodra de beslissing tot erkenning van de enige dienst voor interlandelijke adoptie definitief is, kunnen de lopende dossiers van de niet-erkende diensten na een overgangsperiode overgedragen worden aan de dienst die definitief zal erkend worden als enige dienst voor interlandelijke adoptie.

Het Vlaams Centrum Adoptie heeft vorig najaar reeds alle herkomstlanden aangeschreven over de op handen zijnde evolutie naar één interlandelijke adoptiedienst.

VCA informeert alle herkomstlanden over het voornemen tot beslissing van erkenning van Het Kleine Mirakel vzw en over de transitiemaatregelen. Tot op heden hebben alle herkomstlanden zich bereid verklaard om een samenwerking aan te gaan met een nieuwe dienst, mits indiening van een erkenningsdossier en met de transitiemaatregelen.

Voorlopig zijn er geen herkomstlanden die hierop afhaken. 

Alle dossiers van interlandelijke adoptie worden na de bezwaarperiode overgedragen naar de enige erkende interlandelijke adoptiedienst, mits toestemming van de kandidaat-adoptant. De kandidaat-adoptanten sluiten hiervoor een overeenkomst af met deze dienst. In de overgangsperiode zal op dossierniveau bekeken worden welke begeleiding er nodig is.  

Het uitgangspunt is dat kandidaat-adoptieouders geen extra kosten maken bij overdracht van het dossier.  

Het is moeilijk om dit te zeggen op casusniveau. Maar veel bedragen liggen vast in de een 'table of costs', conform het Haags Adoptieverdrag en de regelgeving, zowel in het herkomstland als in Vlaanderen. Bedragen voor huisbezoeken en nazorg liggen eveneens regelgevend vast. 

Wat wel kan wijzigen: als de enige erkende adoptiedienst bijvoorbeeld zal werken met een andere advocaat of vertaler, dan kunnen de service fees daarvoor wel variëren. 

Neen, dit is absoluut niet de bedoeling. 

Er gebeuren wel matchings, maar de manier van werken wordt gewijzigd. VCA ontvangt de kindvoorstellen van de herkomstlanden in plaats van de interlandelijke adoptiedienst. De herkomstlanden bezorgen de kindvoorstellen dus rechtstreeks aan VCA. Op die manier kunnen lopende dossiers gecontinueerd worden. 

We zullen dit moeten bekijken van land tot land. Niet in alle herkomstlanden kunnen nieuwe dossiers worden ingediend tijdens de overgangsperiode.

Er is een interlandelijke adoptiedienst nodig voor de verdere begeleiding, ook voor de nazorg en de nakoming van de verplichtingen ten opzichte van het herkomstland. Het Vlaams Centrum voor Adoptie kan het technisch dossiermatige luik op zich nemen, maar kan niet de zorg en begeleiding bieden die de kandidaat-adoptanten en de adoptiegezinnen zouden moeten krijgen. Er is dus de verwachting om de overstap naar de enige erkende interlandelijke adoptiedienst te maken. Zonder toestemming zullen de dossiers niet worden overgedragen, maar kan de adoptieprocedure of nazorg ook niet worden verdergezet.

Voor vragen over inzage en zoektocht naar herkomst kan u terecht bij het Afstammingscentrum.

Er komen overgangsmaatregelen voor de overdracht van de nazorg naar de enige erkende interlandelijke adoptiedienst. Deze worden zo snel mogelijk bekend gemaakt. In tussentijd kan u verder terecht bij uw huidige adoptiedienst. Voor nazorg kan u ook steeds terecht bij Steunpunt Adoptie.

De nazorgrapporten levert u verder aan volgens de vereisten van het betreffende herkomstland. De opvolging ervan zullen worden overgenomen door de enige erkende interlandelijke adoptiedienst.

Alle afgeronde adoptiedossiers worden op professionele wijze bewaard. De dossiers zullen door de niet erkende interlandelijke adoptiedienst worden overgedragen. De overdracht en archivering van afgeronde dossiers zal gradueel plaatsvinden, gezien de grote omvang ervan.

Iedereen die voor 19 juni 2023 reeds een bemiddelingsovereenkomst ondertekende met een interlandelijke adoptiedienst, kan de procedure nog volledig afwerken. Zij zullen, in afwachting van de erkenning van een interlandelijke adoptiedienst, worden begeleid door VCA. 
Dit geldt ook voor kandidaat-ouders die moeten heroriënteren naar een ander herkomstland, naar aanleiding van de screening van de herkomstlanden waarbij de samenwerking met sommige landen wordt stopgezet. 

Op dit moment kan je met geen enkele interlandelijke adoptiedienst een bemiddelingsovereenkomst afsluiten. Eens de erkenning van de enige interlandelijke adoptiedienst definitief is, kan je met hen een bemiddelingsovereenkomst afsluiten.  

Aanmelden bij de binnenlandse adoptiedienst, Adoptiehuis, is wel nog een mogelijkheid, maar hier zitten echter strikte voorwaarden aan vast.

Dit heeft voorlopig geen invloed. De gerechtelijke geschiktheidsprocedure kan gewoon worden doorlopen. Eens je geschikt bent verklaard door de Familierechtbank, zal er dan moeten bekeken worden wat de mogelijkheden zijn.