Sociaal statuut

In de kinderopvang werken werknemers, zelfstandigen en aangesloten onthaalouders. Onthaalouders die aangesloten zijn bij een dienst werken in het sui generis statuut of in het werknemersstatuut. 

Je bent werknemer als je een arbeidscontract hebt met een werkgever. Je werkgever oefent gezag over je uit en betaalt je een loon in ruil. Werknemers hebben het socialezekerheidsstatuut van werknemers.

Zelfstandigen zijn onderworpen aan het statuut voor zelfstandigen:

• Als zelfstandige moet je je aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds en een ziekenfonds. 
• Je betaalt sociale zekerheidsbijdragen, waarmee je recht krijgt op pensioen, kraamgeld, adoptiepremie, kinderbijslag en een ziekte- en invaliditeitsverzekering.
• In bepaalde gevallen, zoals bij een bijberoep of een laag inkomen waarbij je via je partner verzekerd bent, kun je een vermindering of vrijstelling van deze bijdragen krijgen. Houd er wel rekening mee dat je in dat geval zelf geen socialezekerheidsrechten opbouwt, zoals een pensioen.

De meeste aangesloten onthaalouders hebben het 'sui generis statuut'. Ze hebben recht op:

• pensioen
• gezinsbijslag
• verzekering tegen ziekte, arbeidsongeschiktheid, beroepsziekten en arbeidsongevallen
• opvanguitkering wanneer er kinderen buiten de wil van de onthaalouder afwezig zijn

De hoogte van de meeste sociale zekerheidsuitkeringen hangt af van de gezinssituatie, het aantal opgevangen kinderen en het aantal dagen dat die kinderen opgevangen zijn.

De socialezekerheidsbijdragen worden door de organisator aan de bron van de kostenvergoeding ingehouden en aan de RSZ gegeven. De organisator betaalt ook zelf een bijdrage aan de RSZ. Hij doet de 'DIMONA' aangifte van nieuwe of gestopte aangesloten onthaalouders.  

Steeds meer onthaalouders kunnen als werknemer werken. Wanneer de Vlaamse regering daarvoor budget vrijmaakt, doet Opgroeien een oproep. Dan kunnen extra onthaalouders instappen in dit statuut.

Het werknemersstatuut maakt het beroep van onthaalouder aantrekkelijker:

• Het vaste maandelijks loon biedt meer financiële zekerheid omdat onthaalouders voor hun inkomen minder afhankelijk zijn van het aantal opgevangen kinderen.
• De onthaalouder krijgt de sociale rechten van een werknemer.