Bewaren, ontdooien en opwarmen van moedermelk

Gebruik zo veel mogelijk verse melk, want de voedingswaarde en de beschermende stoffen in moedermelk zijn optimaal als de melk niet wordt ingevroren of opgewarmd.

Hoe hygiënischer je werkt, hoe lager het aantal bacteriën in de moedermelk en hoe langer moedermelk bewaard kan worden. Was daarom altijd grondig je handen voor je moedermelk aanraakt en gebruik propere materialen. Ook de temperatuur waarop je moedermelk bewaart, speelt een grote rol in het behoud van de kwaliteit.

Kamertemperatuur

Op kamertemperatuur (16° - 29°C) kan je de melk 4 uur bewaren. Bij een lagere kamertemperatuur (max. 25°) kan moedermelk die hygiënisch afgekolfd werd, mogelijk 6 tot 8 uur bewaard blijven. Het voordeel is dat je de moedermelk dan niet hoeft op te warmen om ze aan je kind te geven.

In de koelkast

Moedermelk behoudt zijn kwaliteit optimaal gedurende 4 dagen in de koelkast. Daarna neemt het aantal bacteriën toe. Is het aantal bacteriën in de moedermelk meteen na het afkolven laag en blijft de gemiddelde temperatuur in de koelkast tussen 0 en 4°, dan kan de melk mogelijk 6 tot 8 dagen bewaard blijven in de koelkast.

Wil je de afgekolfde melk niet binnen de 4 uur, maar wel binnen enkele dagen na het afkolven gebruiken, zet ze dan zo snel mogelijk in de koelkast. Een snelle afkoeling zorgt voor een kleiner verlies aan vitamines en andere unieke stoffen in moedermelk die voor het kind uitermate belangrijk zijn.

Beperk het risico op temperatuurschommelingen door de afgekolfde melk achteraan in de koelkast te plaatsen, en niet in de deur of groentelade. Tests wijzen uit dat veel huishoudkoelkasten een hogere gemiddelde temperatuur hebben dan de aanbevolen temperatuur (0-4°).  Stel zo mogelijk de temperatuur van de koelkast lager in en open de koelkast slechts kort en enkel wanneer dat nodig is.

In de diepvries

Invriezen verandert de samenstelling enigszins, maar de antistoffen en andere beschermende stoffen blijven grotendeels behouden gedurende drie maanden. Daarna is er een lichte daling van een aantal stoffen, maar de melk blijft van goede kwaliteit tot minstens 6 maanden en aanvaardbaar tot 12 maanden.

Is het de bedoeling om de afgekolfde melk langer dan 4 dagen te bewaren, plaats ze dan, na een uurtje afkoelen in de koelkast, meteen in de diepvries. In een diepvries bij een temperatuur van -18° of kouder kan ingevroren moedermelk minstens 6 maanden worden bewaard. In het vriesvak van een koelkast blijft ingevroren moedermelk 2 weken goed.

De smaak, het uitzicht en de geur van moedermelk kunnen veranderen als ze een poosje bewaard wordt. Dat betekent meestal niet dat de melk bedorven is. Wat je kan zien, zijn de enzymes in moedermelk die je baby helpen bij het verteren van de melk door het splitsen van suikers, vetten en eiwitten.

1. Ontdooi bevroren moedermelk bij voorkeur langzaam, achteraan in de koelkast en niet in de deur of de groentelade.
2. Reken hiervoor voldoende tijd: een potje met 150 ml moedermelk heeft 14 uur nodig om te ontdooien in de koelkast. Een zakje met 50 ml is op 5 uur ontdooid.
3. Heb je snel een portie nodig, dan kan je die ontdooien onder stromend water of in een flessenverwarmer. Hou de temperatuur van de waterstraal of de flessenverwarmer lager dan 37° om te voorkomen dat er veel beschermende stoffen en vitamines verloren gaan. Een zakje met 150 ml moedermelk is onder een warme waterstraal na 4 minuten ontdooid.
4. Ontdooi de moedermelk niet op kamertemperatuur.
5. Gebruik ontdooide moedermelk binnen 24 uur en vries ze niet opnieuw in.

1. Warm moedermelk langzaam op tot 37 °C in een pan met warm water (au bain-marie) of in een flessenverwarmer. 
2. Controleer altijd de temperatuur van de melk voor je ze aan je baby geeft. Laat een druppel melk op de binnenkant van je pols vallen. Voelt de druppel warmer aan dan je huid, dan is de melk te warm.
3. Bij een hogere temperatuur verliezen de antistoffen, de anti-infectieuze stoffen en de eiwitten in de melk hun kwaliteit. Bovendien bestaat er een risico op verbranding van de mond en slokdarm van je baby

Opwarmen in een microgolfoven wordt niet aanbevolen. Een microgolfoven warmt ongelijkmatig op, eerst de buitenste laag, dan het middelste. Hierdoor kan de melk aan de buitenkant te heet worden, waardoor de kwaliteit vermindert en het risico op brandwonden toeneemt. Wil je in noodgevallen toch moedermelk opwarmen in de microgolfoven, hou dan rekening met de volgende tips:

• Verwarm de moedermelk kortstondig gedurende 10 seconden op het laagste vermogen.
• Rol de fles tussen je handen of schud heel zachtjes om de melk gelijkmatig te verdelen.
• Test met een druppel op je pols of de gewenste temperatuur bereikt is.
• Is de melk nog te koud, herhaal dan bovenstaande stapjes, totdat de melk handwarm is.
• Laat de fles nog een minuutje staan en test de temperatuur opnieuw. Vloeistoffen die uit de microgolfoven komen, blijven immers nog even verder opwarmen.