Screening herkomstlanden adoptie

Na het eindrapport van het expertenpanel inzake interlandelijke adoptie formuleerde de Vlaamse Regering op 17 september 2021 een aantal krijtlijnen voor de verdere aanpak, zowel wat betreft de toekomst van interlandelijke adoptie als voor het omgaan met wantoestanden uit het verleden. Een van de krijtlijnen is het versterken van partnerschappen met herkomstlanden. Dit vertaalt zich in de praktijk in een screening van de landen waarmee momenteel partnerschappen bestaan.

Om een zo correct mogelijk beeld te schetsen, steunt de screening op inzichten en adviezen van internationale organisaties met expertise in jeugdbescherming en kinderrechten, zoals onder meer UNICEF, International Social Service (ISS) en Child Identity protection (CHIP). Ook info van lokale autoriteiten, ngo’s en organisaties die betrokken zijn bij jeugdhulp en adoptietrajecten vormen een cruciaal element bij de screening.

Nieuwe samenwerkingen zijn mogelijk in de toekomst. Hiervoor dient er opnieuw een positieve beoordeling te zijn vanuit het VCA. Er zal ook hier dezelfde risico-analyse uitgevoerd worden volgens het beslissingskader, zoals bepaald in de mededeling aan de Vlaamse Regering van 10 december 2021. ​Nieuwe screenings zullen ten vroegste pas gerealiseerd worden na het afronden van de evaluaties van de huidige samenwerkingen.

De criteria van het beslissingskader interlandelijke adoptie zijn door de Vlaamse Regering vastgelegd op 10 december 2021: 

• Samenwerking is in principe nog enkel mogelijk met landen die het Haags Adoptieverdrag van 1993 of het Haags Kinderbeschermingsverdrag van 1996 hebben geratificeerd én nationaal geïmplementeerd
• Positionering van de adoptiepraktijk binnen het bredere zorg- en opvangsysteem van het land van herkomst
• Consequente toepassing van het subsidiariteitsprincipe conform het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind en het Haags Adoptieverdrag
• Vermijden van financiële risico’s 
• Rechtstreekse samenwerking tussen de overheid in het herkomstland en VCA
• Uitgewerkt juridisch kader dat geadopteerden ondersteunt in hun recht op informatie over hun afkomst en/of hun zoektocht naar familieleden.

Lees hier het volledige beslissingskader met alle criteria.

• GROEN: De samenwerking met het herkomstland is positief:

De volledige samenwerking loopt door. Er worden wel werkbezoeken gepland om verdere afspraken te maken rond een werking die afgestemd op de krijtlijn 'Partnerschappen met herkomstlanden versterken', zoals beslist door de Vlaamse Regering.

Deze landen scoorden groen: Bulgarije, Chili, Colombia, De Filipijnen, Honduras, Peru, Portugal, Thailand en Zuid-Afrika 

• ORANJE: De samenwerking met het herkomstland vraagt meer verduidelijking via een werkbezoek:

Dat werkbezoek is bedoeld om meer duidelijkheid te creëren rond een toekomstige samenwerking. De samenwerking loopt onverminderd door tot na verduidelijking via het werkbezoek en een definitieve beslissing door VCA.

Deze landen scoorden oranje: Burkina Faso*, Hongarije, India, Kazachstan en Togo 

• ROOD: De samenwerking met het herkomstland wordt stopgezet:

De dossiers van de kandidaat-adoptanten die al een lopende kindtoewijzing hebben, worden verder afgewerkt volgens het huidige systeem.

De andere kandidaat-adoptanten kunnen zich heroriënteren naar een herkomstland waar Vlaanderen wel nog verder mee samenwerkt. Transparante communicatie naar de betrokkenen is dan essentieel.

Deze landen scoorden rood: Gambia, Haïti, Marokko en Vietnam
 

*De Samenwerking met Burkina Faso wordt wel geschorst omwille van de veiligheidssituatie ter plaatse.

De enige landen waaruit adopties niet meer mogelijk zijn, zijn Gambia, Haïti, Marokko en Vietnam. Ook voor Burkina Faso is het momenteel niet meer mogelijk om op te starten omwille van de veiligheidssituatie ter plaatse.

Voor de andere landen blijft de mogelijkheid bestaan om op te starten van zodra er terug een interlandelijke adoptiedienst is erkend.

De screening gebeurde op het niveau van wetgeving en procedures in de herkomstlanden, niet op niveau van individuele trajecten. Afgeronde adoptietrajecten maken geen deel uit van de screening. De uitkomst van de screening oordeelt daar dus niet over. VCA ziet op dit moment echter te weinig garanties dat de rechten van de kinderen en hun gezinnen voldoende gewaarborgd zijn voor een verdere samenwerking in de toekomst. 

Hoewel de screening geen uitspraak doet over het verloop van jullie dossier, begrijpen dat dit nieuws en de recente berichtgeving in de media mogelijk toch voor twijfels zorgt. Indien je je hier zorgen over maakt, neem dan zeker contact op met ons. 

De nazorgverplichtingen lopen door. De adoptiedienst zal op dit vlak haar rol blijven vervullen zoals voordien. 

De dossiers van kandidaat-adoptanten die al een lopende kindtoewijzing hebben, worden verder afgewerkt volgens het huidige systeem.

Andere kandidaat-adoptanten kunnen zich heroriënteren naar een herkomstland waar Vlaanderen verder mee samenwerkt, volgens de voorwaarden van het land in kwestie. Heroriëntering naar een land dat nu oranje scoort, houdt het risico in dat de samenwerking nog kan worden stopgezet. 

Overweeg je een overstap naar binnenlandse adoptie? Hier zijn strikte voorwaarden aan verbonden, bekijk deze dus zeker eerst.

Neen, dit is niet mogelijk. We adviseren in gesprek te gaan met de adoptiedienst en samen te bekijken wat mogelijk is binnen de voorwaarden in de bemiddelingsovereenkomst.

Op dit moment is er geen impact op je procedure. Deze loopt onverminderd door in afwachting van de verdere screening en het plaatsbezoek van het desbetreffende land. Mocht dit plaatsbezoek uitwijzen dat een verdere samenwerking niet opportuun is, dan kan evenwel je procedure alsnog stopgezet worden.  

Dat kan, maar weet dat hier dus risico's aan verbonden zijn. Er is nog altijd een kans dat de samenwerking met een herkomstland dat oranje scoorde alsnog zal worden stopgezet na het werkbezoek.