Slaapt je kind minder goed? Dan ben je echt niet alleen.

Niet elk kindje slaapt als een roos en dat is normaal. Een baby die al na een paar weken 8 uur doorslaapt, is een absolute uitzondering. Zelfstandig slapen heeft tijd nodig en is een belangrijke stap in de ontwikkeling van je kindje. Net zoals je kindje niet van de ene dag op de andere kruipt of stapt, gaat ook slapen met vallen en opstaan. Ianthe Van Dorsselaer is psychopedagoog bij Kind en Gezin en helpt gezinnen ook met vragen rond slapen. Ianthe stelt gerust: “Slaapt je kind minder goed? Dan ben je echt niet alleen. Het is oké als dit niet in 1-2-3 lukt. Neem je tijd.”

"Die zijn heel uiteenlopend. Mijn kindje slaapt niet goed door of kan moeilijk inslapen, wat moet ik doen? Mijn kindje wordt ‘s nachts angstig wakker, is dat normaal? Slaapt mijn kind wel genoeg? Slapen is een belangrijke stap in de ontwikkeling die tijd vraagt. Een jong kindje verwerkt ‘s nachts heel wat indrukken en prikkels en maakt grote stappen in de eerste 3 levensjaren. Het is dus normaal dat slapen met horten en stoten gaat en soms onrustig verloopt.

Net als bij volwassenen, heeft een kindje verschillende slaapfases waardoor het meerdere keren per nacht wakker wordt. In het begin heeft een kind vaak nog de nabijheid van een ouder nodig om terug door te slapen. Geleidelijk aan leren ze op zichzelf vertrouwen dat het ook zonder ouder aan hun bedje lukt. Die ondersteuning kan je stap per stap afbouwen. Een kindje ontwikkelt een gevoel van veiligheid: weten dat je in de buurt is, ook al zien ze je niet.

Soms heeft het minder slapen ook een onderliggende, medische oorzaak. Bijvoorbeeld als je kindje tandjes krijgt of ziek is, zoals een oorontsteking. Ik vraag ook altijd hoe ouders zelf het slapen ervaren.

Ik merk bijvoorbeeld dat de omgeving soms voor druk zorgt. ‘Slaapt hij nu nog altijd niet goed door?’ Ook al ervaren ouders dat misschien zelf niet als een probleem, het wordt hen soms aangepraat en dat zorgt voor stress. Daardoor kunnen ook slaapproblemen ontstaan."

"Als ouder krijg je heel wat info mee over slapen. Maar lekker slapen, betekent voor elk kind iets anders, daarom is het maatwerk en bestaat er niets kant-en-klaar. Dus uit alle info die je als ouder krijgt, ga je best aan de slag met tips die voor jouw kindje zouden kunnen werken. Dat is even zoeken, maar je komt er wel. Als ouder ken je je kindje het best. Heb vooral vertrouwen in jezelf dat je doet wat goed voelt.

Er zijn wel een aantal zaken die je kan doen. Zo brengt een voorspelbaar slaapritueel op een vast tijdstip structuur in het ‘slapengaan’. Overdag komen er heel wat indrukken en prikkels op je kindje af. Het is dus belangrijk om hen te helpen ‘ontprikkelen’ en te zorgen voor een rustige, zachte overgang van dag naar nacht. Hoe je dat doet? Dat verschilt per kind. Maar net voor het slapengaan wilde spelletjes spelen of een filmpje kijken, is af te raden. Kies liever voor rustige activiteiten zoals samen een verhaaltje lezen, en hou tv-schermen uit de buurt."

"Door de veelheid aan slaaptips worden ouders soms onbewust geduwd in een aanpak die niet echt aansluit bij hun kind of waar de ouder voor staat. Als ouder is dat vertrouwen net heel belangrijk. Als je niet meteen resultaat merkt, bestaat de kans dat je snel iets anders uitprobeert. Logisch ook, want je voelt je machteloos op dat moment. Maar dat maakt het net extra slopend voor je kind, want zo raken ze in de war. Een aanpak vraagt ook tijd. In het begin verergert het slapen: je kind moet nog wennen. Dat is moeilijk als je er als ouders beiden door zit. Begin er dus enkel mee als je terug wat energie hebt.

Typisch voor peuters is dat ze vaak angstig zijn, bijvoorbeeld om alleen in hun bedje in te slapen. ‘Mama, papa, monsters op m’n kamer!’ Het is belangrijk om de angst van je kind au sérieux te nemen, want die angst is er ook echt. Als ouder probeer je vertrouwen uit te stralen naar je kindje en toon je dat je er bent, zonder er grenzeloos in mee te gaan."

"Als ouder is het belangrijk om bij het slapen nabij te zijn, te tonen aan je kind dat je er voor hen bent. Kinderen hebben die veiligheid en structuur nodig. Zo krijgen ze het vertrouwen om alleen hun slaapcomfort te vinden. Soms volstaat het bijvoorbeeld om enkele fopspeentjes in bed te leggen, zodat je kind er ‘s nachts zelf eentje terugvindt. Kinderen hebben af en toe dat duwtje nodig.

Soms kan het ook zijn dat er andere zaken het slapen in de weg staan. Als het bijvoorbeeld overdag al wat moeilijk gaat om structuur te brengen, heeft dat invloed ‘s nachts. Het kan dan ouders helpen om met een professional te praten die open luistert en mee helpt zoeken naar een goeie oplossing."

1. Tijdens de nacht verandert onze slaap voortdurend en worden we allemaal, zowel kinderen als volwassenen, even wakker. Dit is maar heel eventjes, want we draaien ons om en vallen terug in slaap. De volgende ochtend herinneren we ons dat niet meer. Peuters moeten dit nog leren en hebben je vaak nog nodig om hun rust opnieuw te vinden.
2. Kinderen die overdag fysiek actief zijn, slapen doorgaans langer, dieper en hebben een beter slaapritme.
3. Peuters die moe zijn, wrijven in hun oogjes, geeuwen of beginnen te jengelen. Maar niet alle peuters worden minder actief wanneer ze moe zijn, sommige kinderen worden net drukker. Hierdoor missen we soms het signaal dat ze moe zijn en gaan ze soms te laat naar bed. Ook bij deze actieve peuters is het nuttig om de dag zachtjes af te bouwen en tot rust te komen.
4. Peuters evolueren van 2 dutjes overdag naar 1. Die overgang wijst erop dat ze ‘s nachts voldoende slaap hebben. Veel kinderen hebben nog lang nood aan een dutje. Onderzoek geeft aan dat 8% van de 5-jarigen nog steeds een middagdutje doet. Stem de dutjes af op hoe je kindje ‘s nachts slaapt.