Hou toezicht bij het slapen

Grote internationale studies toonden aan dat een veilige slaaphouding én veilige slaapomgeving een rol spelen om wiegendood of het plots overlijden bij gezonde baby's tot 12 maanden te helpen voorkomen, zowel overdag als 's nachts. Blijf daarom altijd in de buurt van je baby en hou regelmatig en rechtstreeks toezicht, zowel overdag, als 's nachts. Dit is één van de adviezen voor een veilige slaap.

• Het advies van Kind en Gezin, maar ook van vele andere internationale organisaties, is om je baby zeker tot 6 maanden en bij voorkeur tot 1 jaar in de kamer van de ouders te laten slapen. Hier is algemeen weinig discussie over tussen experten op verschillende gebieden zoals geneeskunde, pedagogie en psychologie. Overdag slaapt je baby ook in de ruimte waar jij bent: de woonkamer, de opvangruimte, ... Zo kan je regelmatig en rechtstreeks toezicht houden. 's Nachts slaapt je baby zo dicht mogelijk naast het bed van de ouders, maar wel in zijn eigen bed (co-sleeping genoemd).
• Sommige baby's zijn zo gevoelig aan licht en geluid dat het niet lukt om in dezelfde ruimte te slapen (bv. in de kinderopvang). Zoek dan eventueel een andere aanpak, bijvoorbeeld een rustig hoekje in de leefruimte maken, een aangrenzende ruimte.
• Kijk, luister en voel. Zo weet je zeker dat alles oké is. Een babyfoon, camera of toezicht door een raam kan jouw zintuigen niet vervangen.

1. tijdens de eerste dagen in de opvang, na een vakantie- of ziekteperiode of na een belangrijke verandering zoals een verhuis. In deze periodes moet je baby wennen aan veel nieuwe prikkels. Hierdoor kunnen vermoeidheid en veranderingen in het slaappatroon optreden. Dit verhoogt het risico op wiegendood. Door je baby geleidelijk aan te laten wennen, zal hij of zij minder gestresseerd zijn.
2. als je kind bij het inslapen erg onrustig was of hevig heeft gehuild tijdens het slaapritueel
3. bij extreem hoge temperaturen
4. als je kind een beetje ziek is of zich anders gedraagt dan normaal
5. als je baby in slaap valt in een speelbox

Wil je je kindje dicht bij jou, dan is de beste optie om het kinderbed tegen het grote bed aan te schuiven of te kiezen voor een aanschuifbed (co-sleeper of side-bed). Dit is een veilige manier om samen met je kind te slapen. Samen slapen met je baby in een volwassen bed wordt niet aangeraden. Besluit je om je baby bij je in bed te nemen, denk dan na over onderstaande veiligheidsaanbevelingen.

Een aanschuifbed:

• heeft een open zijde die over het ouderlijk bed wordt geschoven, zo is je baby gemakkelijk bereikbaar (bv. om borstvoeding te geven)
• wordt vastgemaakt aan het grote bed, zodat er geen ruimte is tussen de 2 bedden en het niet kan wegschuiven
• heeft een tussenhekje dat kan omhoog getrokken worden als je baby slaapt, om te voorkomen dat je baby in het ouderlijk bed rolt of tussen de matras van het kinderbed en het ouderlijk bed terechtkomt.

Zodra je baby beweeglijker wordt, vanaf ongeveer 6 maanden, schakel je over naar een kinderbed dat in lagere stand kan worden gezet. Als je je baby nog graag dicht bij jou hebt, kan je dit bed tegen het volwassen bed schuiven.

Uit alle grote internationale studies blijkt dat er een verhoogd risico is op wiegendood als baby’s in het bed van de ouders slapen. De zachte matras, het dekbed, het kussen, het lichaam van volwassenen en het ontbreken van spijlen, zijn de belangrijkste risicofactoren. Samen slapen met je baby in een volwassen bed (bed-sharing) of op de sofa wordt daarom dus niet aangeraden. 

Als je je kind bij je in bed neemt, hou zeker rekening met volgende aanbevelingen: 

• Laat je baby niet alleen in het volwassen bed.
• Leg je baby niet tussen 2 personen in.
• Leg je baby met het hoofd aan het hoofdeinde van het volwassen bed.
• Leg je baby in rugligging op een stevige matras.
• Gebruik geen kussen, banaankussen of nestzak om je baby op te leggen.
• Verwijder de kussens uit de buurt van je baby.
• Gebruik een slaapzak voor je baby of vervang het dekbed door een dun deken en zorg ervoor dat het beddengoed het gezicht van je baby niet kan bedekken.
• Zorg dat je baby niet uit bed kan vallen. Je kan de matras op de lattenbodem op de grond leggen om het risico op vallen te verminderen.
• Zorg dat je baby voldoende ruimte heeft en niet gekneld kan geraken tussen de matras en de muur, een nachtkastje of een bedhek.

In bepaalde situaties is samen slapen zeer risicovol voor een baby:

• als één van de ouders roker is of als de moeder gerookt heeft tijdens de zwangerschap
• als één van de ouders alcohol, drugs of bepaalde geneesmiddelen gebruikt die slaperigheid veroorzaken
• bij samen slapen op een sofa of waterbed
• bij samenslapen met meerdere personen/kinderen
• als één van de ouders obees is
• tijdens de eerste drie maanden als de baby prematuur of dysmatuur werd geboren.

• Hou er rekening mee dat kleine kinderen hun temperatuur nog niet goed kunnen regelen en ze hierdoor gevoeliger zijn voor de vrieskou (neus, vingers ...).
• Pas de kledij en het beddengoed aan de buitentemperatuur aan.
• Bij kinderen met een aanleg voor astma is het sowieso geen goed idee. Het inademen van koude lucht zal leiden tot meer piepen en hoesten.

• Bescherm de kinderen tegen insecten en de zon.
• Pas de kledij en het beddengoed aan de buitentemperatuur aan.

Sommige kinderen met een hoger risico op wiegendood, krijgen een monitor. Dit kan alleen op voorschrift van de behandelende arts. Het gaat dan om een monitor die hart en ademhaling opvolgt.

• Pas dan ook de adviezen voor veilig slapen toe. 
• Gaat een kind met een monitor naar de opvang, dan zijn goede afspraken met de ouders en/of arts belangrijk: gebruik van de monitor, hoe reageren bij alarm, hoe reanimeren in geval van nood ...

Er zijn heel wat producten te koop die de adembewegingen opvolgen (bv. ademhalingsmonitors, sommige matrassen, pyjama's en knuffels ...). Ze kunnen een vals gevoel van veiligheid geven. Zelf toezicht houden is het belangrijkste.